بررسی اثرات ضدهیپوکسی و ضد ایسکمی عصاره های آبی و الکلی ریشه گیاه نوروزک (salvia leriifolia benth.) در موش سفید کوچک و بزرگ

با توجه به اثرات ضد هیپوکسی برگ و دانه گیاه نوروزک و وجود گزارش هایی مبنی بر اثر ریشه بعضی از گونه های سالویا، در این مطالعه اثرات ضد هیپوکسی و ضد ایسکمی عصاره های آبی و الکلی ریشه گیاه نوروزک (salvia leriifolia) به روش ایجاد هیپوکسی در محفظه بسته و در حضور ماده جاذب co2 بر روی موش کوچک و ایجاد ایسکمی به روش انسداد چهار رگ در موش بزرگ توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد بررسی قرار گرفت. جهت تهیه عصاره از روش خیسانده الکلی و جوشانده آبی استفاده شد. پس از تزریق به روش داخل صفاقی، ld50 عصاره آبی (70/1-22/1) g/kg45/1 و عصاره الکلی (87/1-28/1) g/kg 55/1 به دست آمد و این عصاره ها در محدوده مواد نسبتاً سمی قرار گرفتند. در بررسی فیتوشیمی، دو ترکیب ساپونین و تانن به مقدار فراوان در هر دو عصاره وجود داشت. آلکالویید فقط به مقدار کمی در عصاره الکلی موجود بود و فلاونویید در هیچکدام وجود نداشت. در این مطالعه عصاره آبی، عصاره الکلی، فنی تویین به عنوان کنترل مثبت، نرمال سالین به عنوان کنترل منفی به ترتیب با دوزهای g/kg 9/0، g/kg 1، mg/kg 50 و ml/kg 20 به روش داخل صفاقی تزریق گردیدند و زمان زنده ماندن موش هایی که در معرض هیپوکسی قرار می گرفتند به عنوان اثرات ضد هیپوکسی در نظر گرفته شدند که این زمان ها در عصاره آبی، الکلی، فنی تویین و نرمال سالین به ترتیب 3/3  91/52 (خطای معیار  میانگین)، 9/1  00/50، 2/2  83/55 و 1/1  00/25 دقیقه بود. همچنین اثرات ضد ایسکمی بر اساس درصد شدت آسیب های ایسکمیک سلول های عصبی هیپوکامپ مورد مطالعه قرار گرفت که در گروه عصاره آبی با دوز g/kg 9/0 حدود 10 تا 20 درصد نورون ها و در عصاره الکلی با دوز g/kg 9/0 کمتر از 20 درصد نورون های ca1 دچار آسیب ایسکمیک شدند. نتایج این مطالعه نشان دهنده اثرات ضد هیپوکسی و ضد ایسکمی قابل ملاحظه عصاره های الکلی و آبی ریشه گیاه نوروزک بوده و از آنجایی که در ریشه این گیاه ساپونین و تانن وجود داشت احتمالاً اثرات محافظتی نورون ها در اثر این دو ترکیب بوده است.